Center for Security Research Колумни Концепт на одржлива безбедност – Може ли да заживее?

Концепт на одржлива безбедност – Може ли да заживее?

Благоја Јанакиевски

Основната премиса на одржливата безбедност е дека не можеме успешно да ги контролираме сите последици од несигурноста, но мора да работиме на решавање на причините за проблемот. Со други зборови, „борбата против симптомите“ нема да успее, па затоа треба да ја „излечиме болеста“.

Тековните пристапи кон националната и меѓународната безбедност се засноваат на претпоставката дека несигурноста може да се контролира преку воена сила или рамнотежа на моќта и политиките за задржување. Најочигледен неодамнешен пример за таков пристап е таканаречената „војна против тероризмот“, која во суштина има за цел да го контролира тероризмот, без всушност да ги адресира основните причини.

Ваквите пристапи кон безбедноста се длабоки и ги обесхрабруваат светските политичари да создаваат реални и одржливи решенија за новите закани со кои се соочува светот во 21 век.

Одржливата безбедност се фокусира на меѓусебно поврзани, долгорочни причини за несигурност, вклучувајќи:

  • Климатска промена;
  • Губење на инфраструктура,
  • Недостиг на ресурси и масовно раселување на луѓе, што доведува до граѓански немири, насилство и меѓународна нестабилност;
  • Конкуренција над ресурсите, вклучувајќи храна, вода и енергија, особено во веќе нестабилните делови на светот;
  • Маргинализација на поголем дел од планетата: зголемување на социо-економските поделби и политичка, економска и културна маргинализација на мнозинството од светската популација;
  • Глобална милитаризација: зголемена употреба на воена сила како безбедносна мерка и понатамошно ширење на воената технологија (вклучително и хемиско, биолошко и нуклеарно оружје).

Постојат многу други фактори кои можат да ја загрозат безбедноста на луѓето ширум светот (како радикализација, брз раст на глобалното население и недостатоци на постојните форми на глобално управување), но овие четири „големи проблеми“ најдобро ја одразуваат комплексноста на современиот свет и проблемите со кои се соочува.

Светот никогаш не бил меѓусебно поврзан и толку социо-економски поделен, со толку очигледни еколошки ограничувања како што е сега. Никогаш порано традиционалните пристапи кон војување и употребата на сила не се покажаа толку контрапродуктивни како денес. Обидите да се направи разлика помеѓу овие трендови и другите безбедносни закани, може да се протолкуваат како симптоми на основните причини за проблемот и имаат тенденција да бидат по локализирани и непосредни (на пример, тероризам или организиран криминал).

Одржливата безбедност всушност промовира сеопфатен, систематски пристап кој ја зема предвид интеракцијата на различните трендови кои често се анализираат изолирано. Исто така, посветува посебно внимание на тоа како сегашното однесување на меѓународните актери и западните влади придонесува за зголемување, наместо за намалување на несигурноста. Одржливата безбедност оди подалеку од анализата на заканите до развој на рамка за нови безбедносни политики. Глобалната правда и еднаквоста се потребни како клучни барања за одржлив одговор, заедно со напредокот кон реформа на глобалните системи за трговија, помошта и ослободувањето од долгови; смели, видливи и значајни чекори кон нуклеарно разоружување (и контрола на биолошко и хемиско оружје); и поместување на трошоците за одбрана да се фокусираат на невоени безбедносни елементи. Ова ги зема предвид основните структурни проблеми во националниот и меѓународниот систем, како и институционалните промени потребни за развој и спроведување на ефективни решенија.

Related Post

Колумна на м-р Александар Трајковски – „Анализа на карактеристиките на левичарскиот и десничарскиот тероризам“Колумна на м-р Александар Трајковски – „Анализа на карактеристиките на левичарскиот и десничарскиот тероризам“

м-р Александар Трајковски

Несомнено е дека идеологиите, како такви, отсекогаш имале енормно и пресудно влијание во историјата на човекот. Како резултат на тоа, истите директно и/или индиректно ги предопределуваат конструктивните или деструктивните акции кои (ќе) ги презема човекот. Со други зборови, идеологиите претставуваат моќна и клучна алатка! Алатка која има огромен потенцијал да влијае како стимулациски механизам, односно да го придвижува и определува правецот на движење на човештвото и неговите креации (државите, монархиите, кнежевствата, покраините итн.).Меѓутоа,во контекст на ова, идеологиите со нивното влијание не ги одминаа дури ни на терористичките организации и терористите-поединци, па дури ни на суверените државни актери кои јавно и/или прикриено го поддржуваат, спонзорираат или, пак, имплементираат тероризмот на домашен терен и/или во меѓународни рамки.

            Левичарскиот тероризам (ултралевичарскиот, квазиреволуционерниот, „црвениот“ тероризам) својот голем подем го доживува во седумдесеттите години на 20 век, а во почетокот на 21 век тој е речиси минато. Идеологијата на левичарските терористи е под силно влијание на марксизмот и на други социјалистички и комунистички мисли. Па според тоа, тој во литературата може да се препознае и под термините:„марксистичко-ленинистички“, „револуционерен“ тероризамитн. Како еден од факторите на борбено загрозување, тој не може реално да ја загрози безбедноста на една држава на генерален план, но може да и создаде големи проблеми, да загрози бројни човечки животи и уништи значајни материјални добра. Левичарските терористи настојуваат да целат на згради и владини структури, кои го претставуваат капитализмот, или да изведуваат атентати на претседатели на влади и капиталисти. Најчесто со една и единствена намера, а тоа е насилна смена на постоечките (главно „капиталистичките“) демократии и политики во државите со етаблирање на „нови влади“ кои ќе владеат, односно функционираат исклучиво на социјалистичка, комунистичка, марксистичка, марксистичко-ленинистичка, маоистичка, пролетеријатска,работничка (народна)или друг облик на истородна основа, или, пак, ќе претставуваат еден своевиден микс (од сите или дел) од претходно споменатите, а во коишто главен акцент, пред се, ќе биде ставен на пролетеријатите и/или на работничките класи.Современиот квазиреволуционерен тероризам има потреба идеолошки да се базира и на анархизмот, најчесто заради проценката дека револуцијата во Западна Европа невозможно е да се изведе според марксистичките „обрасци“, а тоа го потврдува крахот на социјализмот во светот. Сосема е разбирливо дека анархизмот заради стратегиите на директните акции им одговарал на сите левичарски групи и организации во Западна Европа кои, зарадиволунтаризмот и нетрпеливоста, се определувале за патеките на индивидуално политичко насилство, без обврската да се потпираат на масите, како и патеките кои треба да доведат до општествена револуција.

(more…)

Анализа на Раби Седрак: Како проширувањето на ИСИС во Африка ја поткопува безбедноста на ЕвропаАнализа на Раби Седрак: Како проширувањето на ИСИС во Африка ја поткопува безбедноста на Европа

Раби Седрак

Очигледно е дека западните приоди за борба против тероризмот се покажаа како неефикасни, бидејќи тие се фокусираа на безбедноста и војската а не на иницијативи на мир и одржлив развој. По многу години војни на присилување, бомбардирања и специјални операции предводени од САД во Авганистан, Ирак и Сирија, САД објави повлекување на своите сили назад во САД, без никакви индикации или намери да пренесат некои од нив во Африка. Франција, која е главната западна моќ во регионот на Африка “Сахел” од 2013 година, беше разочарана од многу загуби, особено од загубата на француската јавна поддршка за воените операции на африканското копно. Претседателот Емануел Макрон ги објави плановите за повлекување на повеќе од 5.000 војници од Мали, велејќи: „Време е да го преструктуираме француското воено присуство во регионот“.

(more…)

Анализа на Раби Седрак: Неуспехот на турската надворешна политика ја ослабна нејзината позиција во Европа и особено на БалканотАнализа на Раби Седрак: Неуспехот на турската надворешна политика ја ослабна нејзината позиција во Европа и особено на Балканот

Турската влада ги исцрпи сите алатки на нејзината надворешна политика и ја продлабочи зависноста на земјата од западните сили. Турција не беше во можност да ја искористи глобалната трансформација, која најавува постоење на различни нови играчи. Наместо тоа, таа стана, економски и стратешки позависна од Западот, а особено од САД.

Турција периодов ја изгуби својата шанса за стратешка автономија, а исто така ја изгуби можноста за поголемо влијание и наметнување на своето гледиште во регионот. Турција доживеа противречности во нејзината надворешна политика, за прв пат во нејзината историја, особено во последните десет години. Партијата за правда и развој му претстави на светот контрадикторна слика за нејзината најавена надворешна политика. Ги изгуби пријателите кои ја обвинија за тиранија и експанзија, се дистанцираше самата од сојузниците и соочена со соседите, Турција стана дел од скоро сите кризи на Блискиот исток.

(more…)