Center for Security Research Колумни Концепт на одржлива безбедност – Може ли да заживее?

Концепт на одржлива безбедност – Може ли да заживее?

Благоја Јанакиевски

Основната премиса на одржливата безбедност е дека не можеме успешно да ги контролираме сите последици од несигурноста, но мора да работиме на решавање на причините за проблемот. Со други зборови, „борбата против симптомите“ нема да успее, па затоа треба да ја „излечиме болеста“.

Тековните пристапи кон националната и меѓународната безбедност се засноваат на претпоставката дека несигурноста може да се контролира преку воена сила или рамнотежа на моќта и политиките за задржување. Најочигледен неодамнешен пример за таков пристап е таканаречената „војна против тероризмот“, која во суштина има за цел да го контролира тероризмот, без всушност да ги адресира основните причини.

Ваквите пристапи кон безбедноста се длабоки и ги обесхрабруваат светските политичари да создаваат реални и одржливи решенија за новите закани со кои се соочува светот во 21 век.

Одржливата безбедност се фокусира на меѓусебно поврзани, долгорочни причини за несигурност, вклучувајќи:

  • Климатска промена;
  • Губење на инфраструктура,
  • Недостиг на ресурси и масовно раселување на луѓе, што доведува до граѓански немири, насилство и меѓународна нестабилност;
  • Конкуренција над ресурсите, вклучувајќи храна, вода и енергија, особено во веќе нестабилните делови на светот;
  • Маргинализација на поголем дел од планетата: зголемување на социо-економските поделби и политичка, економска и културна маргинализација на мнозинството од светската популација;
  • Глобална милитаризација: зголемена употреба на воена сила како безбедносна мерка и понатамошно ширење на воената технологија (вклучително и хемиско, биолошко и нуклеарно оружје).

Постојат многу други фактори кои можат да ја загрозат безбедноста на луѓето ширум светот (како радикализација, брз раст на глобалното население и недостатоци на постојните форми на глобално управување), но овие четири „големи проблеми“ најдобро ја одразуваат комплексноста на современиот свет и проблемите со кои се соочува.

Светот никогаш не бил меѓусебно поврзан и толку социо-економски поделен, со толку очигледни еколошки ограничувања како што е сега. Никогаш порано традиционалните пристапи кон војување и употребата на сила не се покажаа толку контрапродуктивни како денес. Обидите да се направи разлика помеѓу овие трендови и другите безбедносни закани, може да се протолкуваат како симптоми на основните причини за проблемот и имаат тенденција да бидат по локализирани и непосредни (на пример, тероризам или организиран криминал).

Одржливата безбедност всушност промовира сеопфатен, систематски пристап кој ја зема предвид интеракцијата на различните трендови кои често се анализираат изолирано. Исто така, посветува посебно внимание на тоа како сегашното однесување на меѓународните актери и западните влади придонесува за зголемување, наместо за намалување на несигурноста. Одржливата безбедност оди подалеку од анализата на заканите до развој на рамка за нови безбедносни политики. Глобалната правда и еднаквоста се потребни како клучни барања за одржлив одговор, заедно со напредокот кон реформа на глобалните системи за трговија, помошта и ослободувањето од долгови; смели, видливи и значајни чекори кон нуклеарно разоружување (и контрола на биолошко и хемиско оружје); и поместување на трошоците за одбрана да се фокусираат на невоени безбедносни елементи. Ова ги зема предвид основните структурни проблеми во националниот и меѓународниот систем, како и институционалните промени потребни за развој и спроведување на ефективни решенија.

Related Post

За стратегијата и политичкиот интелектЗа стратегијата и политичкиот интелект

Александар Нацев

Современото политичко дејствување мора да се прилагоди на начините на функционирање на современите општества и интерните динамики на тие општества, со цел да одговори на променливите предизвици кои се поставуваат пред секоја организирана политичка групација (политичка партија, политичко движење и сл.). Оваа теза веќе нашироко се апсолвира во најсилните светски држави и детално се разработува, за што сведочи и појавата на терминот политичко војување (political warfare). Самиот овој термин претставува продолжување на низата на класификација на различните видови на водење војна, која се води во различни домени (хибридно војување, асиметрично војување, специјално војување, сајбер војување, психолошко војување итн.) и има симболично значење кое укажува дека политиката е всушност едно широко бојно поле, на кое треба да се војува со противникот со сите достапни методи и со користење на сите тактики и техники, за да се постигне конечната цел. Па така, политичкото дејствување (војување) мора да биде методолошки осмислено, добро испланирано и дициплинирано извршено. Тоа значи дека политичката партија (која војува) мора да поседува ресурси и капацитети кои ќе ги спроведат плановите и тактиките, на начин кој е најмалку ризичен, најекономичен и реално остварлив.

(more…)

Карактеристиките на современото политичко дејствувањеКарактеристиките на современото политичко дејствување

Мартин Стојановски

Современото политичко дејствување како одговор на постојаните променливи и динамични политички процеси, мора постојано да се развива и да се прилагодува на новонастанатите состојби, но и да се позиционира прецизно во однос на предизвиците кои се пред него и во исто време конзистентно да ги застапува своите вредности и идеологија.

Доколку го анализираме самиот поим „политичко дејствување“, можеме да го разбереме на два начини, како екстензивен и интензивен процес. Екстензивното политичко дејствување вклучува дејствување на сите нивоа на политичко организирање и преземање одредени активности во различни средини. Па така, како екстензивен политички пристап се смета дејствувањето на ниво на месна заедница, на општинско ниво, на републичко ниво, на регионално и на меѓународно, па дури и во одредени неполитички организации каде би сакале да оствариме влијание, како на пример синдикати, здруженија на граѓани и слично. Екстензивното политичко дејствување се карактеризира со присуство во сите овие средини и во суштина е еден квантитативен политички пристап, за кој се потребни многу човечки ресурси, но и многу логистичка поддршка.

(more…)

Балканската рута и транспортот на наркотици во западна ЕвропаБалканската рута и транспортот на наркотици во западна Европа

м-р Оливер Ристески

Балканскиот полуостров претставува раскрсница за нелегалната трговија со наркотици. Неговата местоположба претставува “мост” за копнената рута која ја поврзува западна Европа со источна Азија, како најголем светски производител на наркотичната дрога хероин. Тука се вкрстуваат сите патишта за транспорт по копно на хероин од Авганистан до западна Европа. Преку пристаништата во Албанија (Драч) и Црна Гора (Бар) се врши транспортот по вода на кокаинот кој што доаѓа од Латинска Америка и преку земјите од балканскиот полуостров се дистрибуира до западна Европа, а дел останува тука и во регионот.

Според извештајот на ЕУ за проценка на закани за сериозен и организиран криминал, (Serious And Organised Crime Threat Assessment – SOCTA), Албанија претставува најголем производител на марихуана во Европа, а Мароко е најголем производител на хашиш, кој енаменет за Европа. Поголемиот дел од албанската марихуана се дистрибуира преку балканската рута по копно во западна Европа, а помал дел од оваа дрога е наменет за земјите од регионот. Според овој извештај вредноста од бизнисот со дрога изнесува најмалку 24 милијарди евра на годишно ниво.

(more…)