Center for Security Research Колумни Концепт на одржлива безбедност – Може ли да заживее?

Концепт на одржлива безбедност – Може ли да заживее?

Благоја Јанакиевски

Основната премиса на одржливата безбедност е дека не можеме успешно да ги контролираме сите последици од несигурноста, но мора да работиме на решавање на причините за проблемот. Со други зборови, „борбата против симптомите“ нема да успее, па затоа треба да ја „излечиме болеста“.

Тековните пристапи кон националната и меѓународната безбедност се засноваат на претпоставката дека несигурноста може да се контролира преку воена сила или рамнотежа на моќта и политиките за задржување. Најочигледен неодамнешен пример за таков пристап е таканаречената „војна против тероризмот“, која во суштина има за цел да го контролира тероризмот, без всушност да ги адресира основните причини.

Ваквите пристапи кон безбедноста се длабоки и ги обесхрабруваат светските политичари да создаваат реални и одржливи решенија за новите закани со кои се соочува светот во 21 век.

Одржливата безбедност се фокусира на меѓусебно поврзани, долгорочни причини за несигурност, вклучувајќи:

  • Климатска промена;
  • Губење на инфраструктура,
  • Недостиг на ресурси и масовно раселување на луѓе, што доведува до граѓански немири, насилство и меѓународна нестабилност;
  • Конкуренција над ресурсите, вклучувајќи храна, вода и енергија, особено во веќе нестабилните делови на светот;
  • Маргинализација на поголем дел од планетата: зголемување на социо-економските поделби и политичка, економска и културна маргинализација на мнозинството од светската популација;
  • Глобална милитаризација: зголемена употреба на воена сила како безбедносна мерка и понатамошно ширење на воената технологија (вклучително и хемиско, биолошко и нуклеарно оружје).

Постојат многу други фактори кои можат да ја загрозат безбедноста на луѓето ширум светот (како радикализација, брз раст на глобалното население и недостатоци на постојните форми на глобално управување), но овие четири „големи проблеми“ најдобро ја одразуваат комплексноста на современиот свет и проблемите со кои се соочува.

Светот никогаш не бил меѓусебно поврзан и толку социо-економски поделен, со толку очигледни еколошки ограничувања како што е сега. Никогаш порано традиционалните пристапи кон војување и употребата на сила не се покажаа толку контрапродуктивни како денес. Обидите да се направи разлика помеѓу овие трендови и другите безбедносни закани, може да се протолкуваат како симптоми на основните причини за проблемот и имаат тенденција да бидат по локализирани и непосредни (на пример, тероризам или организиран криминал).

Одржливата безбедност всушност промовира сеопфатен, систематски пристап кој ја зема предвид интеракцијата на различните трендови кои често се анализираат изолирано. Исто така, посветува посебно внимание на тоа како сегашното однесување на меѓународните актери и западните влади придонесува за зголемување, наместо за намалување на несигурноста. Одржливата безбедност оди подалеку од анализата на заканите до развој на рамка за нови безбедносни политики. Глобалната правда и еднаквоста се потребни како клучни барања за одржлив одговор, заедно со напредокот кон реформа на глобалните системи за трговија, помошта и ослободувањето од долгови; смели, видливи и значајни чекори кон нуклеарно разоружување (и контрола на биолошко и хемиско оружје); и поместување на трошоците за одбрана да се фокусираат на невоени безбедносни елементи. Ова ги зема предвид основните структурни проблеми во националниот и меѓународниот систем, како и институционалните промени потребни за развој и спроведување на ефективни решенија.

Related Post

Разгледување на влијанието на мотивацијата во современите текови во одбранатаРазгледување на влијанието на мотивацијата во современите текови во одбраната

д-р Александар Нацев

Мотивацијата е многу важна тема и е предмет на изучување, осoбeно во воспитно образовните установи, државните институции (како министерството за одбрана и  министерството за внатрешни работи), научните области како криминологија и психологија (како стручен дел во своето работење) и има веќе формирано свое место и улога во сите општества. Има многу проучувања од психолошки, социолошки, економски, воени, политички и други експерти на оваа проблематика кои го разгледуваат предметот на истражување од своја перспектива.

            Намерата ми е преку еден осврт на оваа проблематика да дадам придонес кон развојот на концептот на мотивацијата во сегментите и процесите во одбраната. Тука, во овој процес, во неговата природа се главните предизвици за истражување, и треба пообемно и поцелосно да се согледаат основните фактори за мотивација во делот на одбраната, преку осврт на индивидуалната мотивираност во воена средина, односно на војникот (како општ поим на сите категории на воени лица – војници, подофицери и офицери), резервен состав и други лица на служба во одбраната, со тежиште на армискиот состав како основна средина каде се одвива воспитно образовниот процес на војникот.

(more…)

Колумна на м-р Александар Трајковски – „Анализа на карактеристиките на левичарскиот и десничарскиот тероризам“Колумна на м-р Александар Трајковски – „Анализа на карактеристиките на левичарскиот и десничарскиот тероризам“

м-р Александар Трајковски

Несомнено е дека идеологиите, како такви, отсекогаш имале енормно и пресудно влијание во историјата на човекот. Како резултат на тоа, истите директно и/или индиректно ги предопределуваат конструктивните или деструктивните акции кои (ќе) ги презема човекот. Со други зборови, идеологиите претставуваат моќна и клучна алатка! Алатка која има огромен потенцијал да влијае како стимулациски механизам, односно да го придвижува и определува правецот на движење на човештвото и неговите креации (државите, монархиите, кнежевствата, покраините итн.).Меѓутоа,во контекст на ова, идеологиите со нивното влијание не ги одминаа дури ни на терористичките организации и терористите-поединци, па дури ни на суверените државни актери кои јавно и/или прикриено го поддржуваат, спонзорираат или, пак, имплементираат тероризмот на домашен терен и/или во меѓународни рамки.

            Левичарскиот тероризам (ултралевичарскиот, квазиреволуционерниот, „црвениот“ тероризам) својот голем подем го доживува во седумдесеттите години на 20 век, а во почетокот на 21 век тој е речиси минато. Идеологијата на левичарските терористи е под силно влијание на марксизмот и на други социјалистички и комунистички мисли. Па според тоа, тој во литературата може да се препознае и под термините:„марксистичко-ленинистички“, „револуционерен“ тероризамитн. Како еден од факторите на борбено загрозување, тој не може реално да ја загрози безбедноста на една држава на генерален план, но може да и создаде големи проблеми, да загрози бројни човечки животи и уништи значајни материјални добра. Левичарските терористи настојуваат да целат на згради и владини структури, кои го претставуваат капитализмот, или да изведуваат атентати на претседатели на влади и капиталисти. Најчесто со една и единствена намера, а тоа е насилна смена на постоечките (главно „капиталистичките“) демократии и политики во државите со етаблирање на „нови влади“ кои ќе владеат, односно функционираат исклучиво на социјалистичка, комунистичка, марксистичка, марксистичко-ленинистичка, маоистичка, пролетеријатска,работничка (народна)или друг облик на истородна основа, или, пак, ќе претставуваат еден своевиден микс (од сите или дел) од претходно споменатите, а во коишто главен акцент, пред се, ќе биде ставен на пролетеријатите и/или на работничките класи.Современиот квазиреволуционерен тероризам има потреба идеолошки да се базира и на анархизмот, најчесто заради проценката дека револуцијата во Западна Европа невозможно е да се изведе според марксистичките „обрасци“, а тоа го потврдува крахот на социјализмот во светот. Сосема е разбирливо дека анархизмот заради стратегиите на директните акции им одговарал на сите левичарски групи и организации во Западна Европа кои, зарадиволунтаризмот и нетрпеливоста, се определувале за патеките на индивидуално политичко насилство, без обврската да се потпираат на масите, како и патеките кои треба да доведат до општествена револуција.

(more…)

Балканската рута и транспортот на наркотици во западна ЕвропаБалканската рута и транспортот на наркотици во западна Европа

м-р Оливер Ристески

Балканскиот полуостров претставува раскрсница за нелегалната трговија со наркотици. Неговата местоположба претставува “мост” за копнената рута која ја поврзува западна Европа со источна Азија, како најголем светски производител на наркотичната дрога хероин. Тука се вкрстуваат сите патишта за транспорт по копно на хероин од Авганистан до западна Европа. Преку пристаништата во Албанија (Драч) и Црна Гора (Бар) се врши транспортот по вода на кокаинот кој што доаѓа од Латинска Америка и преку земјите од балканскиот полуостров се дистрибуира до западна Европа, а дел останува тука и во регионот.

Според извештајот на ЕУ за проценка на закани за сериозен и организиран криминал, (Serious And Organised Crime Threat Assessment – SOCTA), Албанија претставува најголем производител на марихуана во Европа, а Мароко е најголем производител на хашиш, кој енаменет за Европа. Поголемиот дел од албанската марихуана се дистрибуира преку балканската рута по копно во западна Европа, а помал дел од оваа дрога е наменет за земјите од регионот. Според овој извештај вредноста од бизнисот со дрога изнесува најмалку 24 милијарди евра на годишно ниво.

(more…)